آنفلوانزای فوق حاد پرندگان (آنفلوانزای مرغی) یک بیماری ویروسی بسیار واگیر است که از طریق پرندگان مهاجر و وحشی، انسان، وسایل نقلیه، باد و لوازم آلوده منتقل میشود. این بیماری در طیور میتواند از بدون علامت تا مرگ ناگهانی و تلفات گسترده متغیر باشد و یک بیماری مشترک انسان و دام است. اردکها و پرندگان آبزی معمولاً مقاومترند اما مخزن و عامل انتشار بیماری محسوب میشوند.
پرندگان و جانوران حساس:
پرندگان اهلی و وحشی (مرغ، خروس، بوقلمون، اردک، غاز، کبوتر، بلدرچین، قرقاول و…)
پرندگان زینتی (طوطی، مینا، سهره و…)
پستانداران از جمله انسان، گربه، خوک و پستانداران دریایی
علائم مهم در پرندگان:
شروع ناگهانی تلفات و افزایش سریع مرگومیر
کاهش فعالیت و بیاشتهایی
ژولیدگی پرها و تورم سر و صورت
سیاه شدن تاج، ریش و ساق پا (سیانوز)
اسهال سبزرنگ
علائم تنفسی: عطسه، سرفه، ترشحات بینی و چشم
علائم عصبی: فلجی، ناتوانی حرکتی، افتادگی بالها، لرزش سر
در طیور تخمگذار: افت تولید، تغییر پوسته تخممرغ، کرچ شدن و پرریزی

راههای انتقال بیماری:
تماس با پرندگان وحشی و مهاجر آلوده
مدفوع و ترشحات تنفسی و چشمی پرندگان بیمار
آب، دان، لباس، تجهیزات و وسایل حملونقل آلوده
پراکنده شدن کود مرغداری آلوده
تخممرغ ترکخورده آلوده در جوجهکشی
انتقال از طریق وزش باد
راهکارهای پیشگیری و کنترل:
اجرای کامل اصول بهداشتی و قرنطینهای
جلوگیری از تماس طیور با پرندگان مهاجر و وحشی
حذف عوامل جذب پرندگان وحشی اطراف مرغداری
سوزاندن یا دفن بهداشتی لاشهها در محل مرغداری
عدم نگهداری هر نوع پرنده یا حیوان دیگر در مرغداری
جمعکردن و ضدعفونی کود با مجوز دامپزشکی
جلوگیری از ورود پرندگان و جوندگان به سالنها
اقدامات بهداشتی ضروری در مرغداری و کشتارگاه:
عدم فروش مرغ زنده
استفاده از لباس کار، کلاه، ماسک و چکمه
تعویض لباس و کفش افراد در تماس با طیور
فعال بودن حوضچههای ضدعفونی و کاهش تردد غیرضروری
ضدعفونی منظم سالنها، تجهیزات و وسایل حملونقل
حمل طیور فقط با مجوز دامپزشکی
شستشو و ضدعفونی کامل سالن قبل از جوجهریزی
گزارش فوری تلفات غیرعادی و ناگهانی به دامپزشکی
جمعبندی مهم:
این بیماری بسیار خطرناک، سریعالانتقال و تهدیدکننده سلامت طیور و انسان است و رعایت دقیق اصول بهداشتی و گزارش سریع تلفات نقش کلیدی در کنترل آن دارد.